बडोदा, भावनगर आणि वडनगरशी कौटुंबिक संबंध

सुप्रसिद्ध नगरच्या मते (उच्चार 'नगर') लेखक, श्री शंभूप्रसाद देसाई, नगर आडनावे ब्रिटिश राजवटीत लोकप्रिय झाली. पूर्वी, आपल्यापैकी बहुतेकांना आमच्या गोत्राने किंवा सामान्य आडनावाने मेहता किंवा पंड्या म्हणून ओळखले जात असे. गेल्या काही शतकांमध्ये सामाजिक संरचनेच्या विकासामुळे आपल्या समाजातील विविध आडनावांच्या वापरावर परिणाम झाला.

असे मानले जाते की 160 हून अधिक नागर आडनावे अस्तित्वात होती. सध्या सुमारे 80 वापरात आहेत. ते खालील प्रकारे वर्गीकृत केले जाऊ शकतात:

1. भौगोलिक (गाव किंवा शहर) नावांवरून व्युत्पन्न:

गावाच्या नावांवरून अठरा आडनावे पडलेली आहेत. ते म्हणजे अंजारचे आंजरिया, आवसगडचे अवसिया, छाया वरून छाया, ढेबरवाड्यातून ढेबर, घोडाद्रातून घोडा, हातपमधून जोशीपुरा, जोशीपूरहून जोशीपुरा, खारोदहून खारोद, काकसियाहून कुकसिया (आता वैष्णव), काकसियाहून महुधिया किंवा मानकाहून माणुस. मंकडवडा, माणकोडीवाड्यातून मनकोडी, पाटणहून पट्टणी, राणावावहून राणा, उनाकर उनाकर, वासवदहून वसवडा आणि वेरावळहून वेरावळा (वैष्णव म्हणूनही ओळखले जाते).

प्रमुख नगर गट (नाटी) देखील अशा प्रकारे तयार झाले जसे की वडनगरमधून वडनगरा, विसनगरमधून विसनगरा, सातोडमधून सातोदरा आणि चितोडमधून चित्रोडा.

2. कौटुंबिक वंशातून व्युत्पन्न:

वंशावर आधारित सुमारे दहा आडनावे अंतानी आणि अनंतानी, बावनी, भयानी, किकणी, मकनानी, प्रेमापुरी, रिंदानी, सावनी आणि वच्छराजनी आहेत. काही लोक या वर्गात वैष्णव देखील समाविष्ट करतात.

3. राजपूत आणि मुस्लिम शासकांनी दिलेल्या शीर्षकांवरून व्युत्पन्न:

या राज्यकर्त्यांनी गुजरातवर सुमारे आठ शतके राज्य केले. नागर प्रमुख पदांवर होते आणि त्यांना अनेक पदव्या देण्यात आल्या होत्या. या वीस आडनावांमध्ये बक्षी, भगत, देसाई, दिवाण, दुर्कल, हजरत, जनिता, जठाळ, झा, काझी, मजमुदार, मुझुमदार, मेध, मुन्शी, पारघी, पोटा, सय्यद आणि स्वादिया या नावांचा समावेश आहे.

4. व्यावसायिक शीर्षकांमधून व्युत्पन्न:

बहुतांश नगरवासी व्यावसायिक आहेत. ते ज्या व्यवसायात गुंतले होते त्यावरून अनेक आडनावे निर्माण झाली. या नावांमध्ये आचार्य, बुच, द्रुव, जिकर, मेहता, नानावटी, पंडित, पुरोहित आणि वैद्य यांचा समावेश आहे.

5. इतर नावे:

गुजरातमध्ये विविध प्रदेशात अनेक आडनावे वापरली जातात. कच्छमधून कच्छी, मारू, ओझा आणि झाला तर काठियावाडमधून ढोलकिया, पांचोली आणि झा. भट्ट, दवे, दिवेटिया, द्विवेदी, दीक्षित, जोशी, महाराजा, पाठकजी, रावल, शुक्ल, त्रिपाठी, त्रिवेदी, व्होरा आणि व्यास हे बहुधा गुजरातचे आहेत.

कृपया आम्हाला कळवा ही आडनावे कशी निर्माण झाली हे तुम्हाला माहीत असल्यास.

​

संदर्भ: आशिष जयंत मेहता द्वारे अग्रेषित मेल

​